De houtzaagmolen aan de Haagweg vormt hét beeldbepalende decor van ons project Wonen bij de Molen. Deze molen, ‘De Heesterboom’, kent een lange geschiedenis, die teruggaat tot het begin van de 19e eeuw. Sinds 1856 is de molen onderdeel van het houtbedrijf van de familie Noordman.
De molen aan de Haagweg in Leiden maakte lange tijd deel uit van het houtbedrijf Noordman – een begrip in Leiden. Joep Noordman, die van 1978 tot 2023 directeur-eigenaar was van het bedrijf en inmiddels met pensioen is, vertelt enthousiast over de geschiedenis.
De Heesterboom
‘Begin 1803 kreeg Johannes van Hees de vergunning voor het bouwen van een nieuwe zaagmolen, die de naam “de Heesterboom” kreeg. In 1804 was de molen gereed. In 1856 kocht D.D. Noordman het bij de molen gevestigde houtbedrijf, op een veiling. Het hout werd in die tijd in twee molens gezaagd; alleen de Heesterboom staat er nu nog.’
Houtvlotten in het water
Vanaf het Galgewater tot aan het water van de Oude Rijn lag het water vol met hout, over een grote lengte langs de kant. ‘Deze zogenoemde houtvlotten waren een goedkope manier om het hout op te slaan. Het water diende bovendien als middel om het hout te conserveren. Als een boom net gekapt is en je legt hem in het water, dan kunnen er geen beestjes in komen en spoelen de sappen eruit.’
Waar de molen eerst op windkracht draaide, werd vanaf ongeveer 1925 een elektromotor gebruikt voor de aandrijving van de houtzagen. ‘Deze motor heeft gedraaid tot 1949. De wieken waren toen al van de molen af.’
Zeldzaam object
Joep Noordman vervolgt: ‘Voor ons familiebedrijf was het efficiënter geweest als de molen er niet meer had gestaan. Het zagen was niet langer rendabel en de molen beperkte onze groeiruimte. Maar mijn vader was er voorstander van om de molen te behouden. Begin jaren 60 van de vorige eeuw is de molen weer draai- en zaagbaar gemaakt, mede dankzij subsidies. Het complete binnenwerk en alle originele gereedschappen waren nog aanwezig, wat het tot een zeldzaam historisch object maakte.’
Nog steeds in bedrijf
Sinds 1993 wordt de molen beheerd door de Stichting Houtzaagmolen de Heesterboom. ‘Samen met een aantal betrokken vrijwilligers houden we de molen in bedrijf. Op de traditionele manier, met aandrijving door de wind, zagen we regelmatig boomstammen. Het gezaagde hout gaat in de verkoop; dat is een kleine bron van inkomsten voor de molen.’
Hoe dat in zijn werk gaat, is te zien op deze filmpjes.
Zelf komt hij er nog altijd graag. ‘Als ik op de molen ben en die in bedrijf is, dan “ben ik van hout”.
Het is één brok nostalgie en sfeer. Nog steeds ben ik blij dat hij er staat. Ik hoop dat de mensen die hier straks gaan wonen, kunnen genieten van het prachtige historische ensemble, dat iets bijzonders toevoegt aan deze plek en aan de stad.’
Benieuwd naar het project op deze locatie? Je leest het op deze pagina.